โพสต์
43. Fail case study: CHBT
เคยมีคนอยากให้ผมเล่าถึงเรื่องที่ผมไปลงทุนหุ้นจีนแล้วเจ๊งกลับมาให้ฟัง ผมก็ค้างมานาน ช่วงนี้สถานการณ์ในตลาดหุ้นไทยก็ดูมีอะไรที่เหมือนจะคล้ายๆกัน เอามาเล่าให้ฟังช่วงนี้น่าจะดี
หลายปีก่อนผมเคยรู้สึกว่าหุ้นไทยดีๆและราคาถูกนั้นหายากขึ้น ผมก็เลยแบ่งเงินส่วนหนึ่งไปลงทุนที่อเมริกา ก็ดูหุ้นที่นู้นไปหลายสิบตัว แต่ก็ยังไม่มีตัวไหนที่ถูกใจมากๆซะที จนวันนึง มีพี่ที่ชวนไปลงทุนด้วยกันแนะนำให้ดูหุ้น chbt ซึ่งเป็นหุ้นจีนที่ List อยู่ที่ตลาด NASDAQ
chbt ชื่อเต็มๆก็คือ china biotic เป็นบริษัทจีนที่ทำธุรกิจผลิตจุลินทรีย์ โดยมีทั้งขายแบบเป็นแคปซูลเป็นอาหารเสริม และขายให้กับบริษัทนมไปทำนมเปรี้ยวและนมผงสำหรับเด็กที่แพ้นมวัว
ผมดูตัวเลข และแนวโน้มธุรกิจแล้วก็ต้องบอกกับตัวเองว่า นี่มันหุ้นตีแตกชัดๆ บริษัทโตเฉลี่ยปีละ 30-40% ไม่มีหนี้เลย ตอนนั้นหุ้นอยู่ที่ $15 มีเงินสดอยู่ประมาณ $4-5 ต่อหุ้น pe ประมาณ 5-6 เท่า
ปกติ จุลินทรีย์ที่ใช้ในอุตสาหกรรมนมในจีนนั้นจะนำเข้ามาจาก ตปท. แต่ chbt สามารถผลิตได้คุณภาพใกล้เคียงกันในราคาที่ต่ำกว่านำเข้าประมาณ 30-50% และลูกค้าหลายรายก็ทยอยหันมาใช้สินค้าของบริษัทมากขึ้นเรื่อยๆ
ณ เวลานั้น ส่วนแบ่งตลาดของ chbt อยู่ที่ประมาณ 3% ของตลาดเท่านั้นเอง ผมคิดดูแล้วว่า ถ้าราคาต่ำกว่าคู่แข่งขนาดนี้ แถมส่วนแบ่งตลาดยังอยู่ที่ 3% เท่านั้น ยังมีโอกาสโตได้อีก 30-50% ต่อปีไปอีกนานเลย
ยิ่งผมเจาะลึกบริษัทเท่าไหร่ ผมก็ยิ่งชอบมากขึ้นเรื่อยๆ จากเริ่มแรกผมแบ่งเงินไปลงทุนที่ us ประมาณ 20% ผมก็โอนเงินเพิ่มขึ้นๆ จนถือหุ้น chbt ถึง 50% ของ port กะว่าเป็นหุ้นเปลี่ยนชีวิตเลย
เวลาผ่านไปไม่นาน ก็มีคนสร้างเวปไซด์ออกมาชี้แจงว่า chbt นั้นเป็นบริษัทที่โกง ธุรกิจจริงๆของเค้าไม่ได้ใหญ่ขนาดนั้น เค้าเริ่ม post ว่า chbt เคลมว่าตัวเองมีร้านค้าปลีก อยู่หลาย 100 ร้าน (ส่วนที่ขายอาหารเสริม) แต่เค้าจ้างคนไปเดินหาดูที่ประเทศจีนเท่าไหร่ก็หาร้านของบริษัทไม่เจอ ถามใครก็ไม่มีใครรู้จัก
ราคาหุ้นจากที่ $15 ก็ลดลงมานิดหน่อย
chbt ก็เลยชี้แจงผ่านเวปบริษัทว่าประเทศจีนมันใหญ่นะ ไม่แปลกที่จะหาไม่เจอ แล้วก็ post ที่อยู่ของร้านสาขาขึ้นเวปตัวเองซะเลย หุ้นก็เด้งกลับคืนมาได้
เวลานั้นผมก็ไม่ได้ใส่ใจอะไรมาก ก็คิดว่าที่อเมริกามันจะมีกลุ่มนักลงทุนที่เน้นทำกำไรจากการ short หุ้น พวกนี้บางทีเค้าก็ปล่อยข่าวลือเพื่อหวังให้หุ้นลงเพื่อจะทำกำไรง่ายๆกันเป็นปกติอยู่แล้ว
หลังจากนั้น เวปที่โจมตีบริษัทก็มีหลักฐานมาเพิ่มเติมว่าได้ไปสำรวจร้านของบริษัทตามที่อยู่ที่บริษัทให้มาแล้วจำนวนหนึ่ง ก็พบว่าตามที่อยู่ที่ให้ไว้นั้น พอไปดูของจริงแล้ว บางแห่งก็เป็นห้องแถวเก่าๆ ที่ไม่มีคนอยู่ บางแห่งก็เป็นร้านอะไรก็ไม่รู้ที่ไม่ได้เกี่ยวข้องกับธุรกิจของบริษัทเลย
หุ้นก็ตกลงมาใหม่เหลือประมาณ $10-12
บริษัทก็พยายามอธิบายให้นักลงทุนสบายใจว่าเลขที่อยู่ที่จีนนั้นมันสับสนนะ you อาจจะไปผิดที่ก็ได้ เอางี้ละกัน เพื่อความสบายใจ เราจะจัด company visit ให้มาดูกับตาเลยละกันจะเคลียๆกันไป ใครสนใจก็ลงทะเบียนมา แล้วบินมาที่เซียงไฮ้ เดี๋ยวเราจะพาไปดูร้านค้าปลีกและโรงงานของเรา
ผมเองเนื่องด้วยถือหุ้นอยู่เยอะ และเอาจริงๆก็ไม่ค่อยสบายใจเท่าไหร่นักในการถือหุ้น เพราะก็กลัวว่าจะเป็นอย่างที่เวปโจมตีนั้นบอกจริงๆ ก็เลยลงทะเบียนไป visit กับเค้าด้วย
ก็จองตั๋วจองโรงแรมบินไปที่จีนกับแฟนผมที่พอจะพูดจีนได้นิดหน่อย
บริษัทเค้าก็เริ่มจากพาไปดูร้านค้าปลีก ตอนที่ไปก็เป็นช่วงที่เค้าจัดเหมือนเป็นการบรรยายขายของในร้านสาขาพอดี ก็บรรยายสรรพคุณของสินค้า (อารมณ์คล้ายๆกับเวลาที่ผมไปทัวร์จีนหรือเกาหลี แล้วเค้ามีมาบรรยายขาย บัวหิมะ หรือขายโสมประมาณนั้น) คนฟังส่วนใหญ่เป็นอากง อาม่า
แฟนผมเข้าไปถามอากง อาม่า ว่ารู้จักบริษัทได้ยังไง เคยใช้ product มั๊ย อะไรทำนองนี้ ก็ได้ความมาคร่าวๆ ว่าก็ไม่รู้จักหรอก เค้าเรียกมาฟังก็มา
แล้วก็มีพาไปที่ร้าน Discount store ประมาณ Tesco บ้านเรา เพื่อให้ดูว่านี่นะ มีสินค้าของบริษัทขายอยู่ที่ DC store ด้วย ผมก็ซื้อสินค้าเค้ากลับมาด้วย กล่องเบ้อเริ่ม กำลังจัด โปรโมชั่นอยู่พอดี
สุดท้ายก็พาไปดูโรงงานของบริษัท ซึ่งพาไปดู 2 แห่ง แห่งแรกเป็นโรงงานเก่าซึ่งผมไม่ได้เข้าไปดูเพราะเค้าบอกว่าเนื่องจาก โรงงานเค้าเล็กมาก (ก่อนขยายกำลังผลิต) แล้วคนมา visit เยอะ เลยให้เข้าไปดูแค่บางคน เดี๋ยวรอไปดูโรงงานใหญ่ทีเดียวดีกว่า
แล้วก็ได้มาดูโรงงานแห่งใหม่ โรงงานนี้ยังไม่มีเครื่องมืออะไรมากนัก เพราะเพิ่งขยายกำลังการผลิตยังไม่เรียบร้อยดี มีถังเหล็กใหญ่ๆ แล้วก็มีท่อต่อโยงไปมาอยู่จำนวนหนึ่ง วันที่ไปดูพนักงานในโรงงานก็ไม่อยู่จำนวนไม่มากนัก โดยบริษัทให้เหตุผลว่า เครื่องจักรยังลงไม่ครบ และเนื่องจากสินค้าของบริษัทนั้นเน้นการ research ทำซึ่งใช้พนักงานไม่มากนัก จึงเห็นพนักงานอยู่ในโรงงานไม่เยอะ
หลังจาก company visit จบ สถานการณ์ขุ่นมัวของบริษัทก็ดูเหมือนจะคลี่คลายได้ ความมั่นใจกลับคืนมา ราคาหุ้นก็กลับตัวจาก 10-12 ขึ้นไป $18
ระหว่างนั้น เพื่อความมั่นใจ ผมก็พยายามแกะตัวเลขในงบกระแสเงินสดของบริษัทดู ซึ่งปกติแล้วเป็นงบที่แต่งได้ยากกว่า งบดุล งบกำไรขาดทุน เพราะว่ามันจะบันทึกจากเงินเข้าออกจริงๆของบริษัท ผู้สอบบัญชีก็เป็น Big4 ไม่ใช่บริษัทบัญชีจีนทั่วไป ความน่าเชื่อถือก็มีพอสมควร
ผมแกะงบกระแสเงินสดจนพรุนแล้วก็หาความผิดปกติของงบไม่เจอ ขายของได้ เก็บเงินลูกค้าก็ได้ เงินลงทุนก็ไม่ได้มากมายอะไร ทุกอย่างดูปกติหมด
แต่แล้วราคาหุ้นก็ค่อยๆไหลลงจาก 18 มา 15 12 10 แล้วบริษัทก็ประกาศว่า CFO ลาออก และ ผู้สอบบัญชีไม่รับรองงบ พอประกาศ 2 เรื่องนี้ออกมาเท่านั้น ผมก็โยนทิ้งทุกราคาเลย สุดท้ายขายไปเฉลี่ยประมาณ 7.5
ต่อจากนั้น ราคาก็ไหลลงไปเรื่อยๆ จนสุดท้าย ตลท. เพิกถอนหุ้นออกจากตลาดไปซื้อขายอยู่ในตลาด OTC แทน ซึ่งราคาหุ้นก็เหลืออยู่ไม่กี่เซ็นเท่านั้น ถ้าผมถือมาถึงทุกวันนี้ก็เรียกว่าเหลือ 0 เลยก็ว่าได้
สรุปว่าที่บอกว่างบกระแสเงินสดนั้นหลอกยาก เพราะมันต้องมีบัญชีเงินสด มีกระแสเงินสดผ่านแบงค์
จริงๆ แต่สุดท้ายแล้ว พี่จีนเราปลอมได้ทุกอย่าง แม้แต่แบงค์ statement รายการเงินเข้าออกก็ยังหลอกผู้ตรวจสอบบัญชีได้เลย ไม่แน่ใจว่าแบงค์เอง หรือ ผู้สอบเองก็อาจจะสมรู้ด้วยรึเปล่า เพราะปกติแล้วผู้สอบก็ต้องมี recheck ไปที่แบงค์เองด้วยอยู่แล้ว ไม่น่าจะเชื่อเอกสารที่บริษัทจัดเตรียมให้อย่างเดียว
จริงๆหุ้น chbt มันมีเหตุการณ์มากมายที่บอกว่าบริษัทไม่น่าเชื่อถือที่ผมเจอด้วยตัวเอง เช่น
- ที่บริษัทบอกว่าบริษัทมี market share 3% ของตลาด ผมก็เอารายได้ของบริษัท หารด้วย 0.03 ออกมาให้เป็นขนาดตลาดจุลินทรีย์ ก็พบว่ามันสูงเกินไปแบบไม่น่าเป็นไปได้
- ตอนไป visit ร้านค้าปลีกของบริษัท มีอากง อาม่า มานั่งฟัง เค้าก็บอกเราอยู่แล้วบริษัทอะไรก็ไม่รู้จัก เค้าเรียกมาฟังก็ฟัง ซึ่งจริงๆแล้วบริษัทก็คงไปหาเช่าห้องมา แล้วจ้างคนมาหลอกเราว่าเป็นลูกค้ามานั่ง
ฟัง
- โรงงานที่ไปดูก็อย่างที่บอกว่าพนักงานน้อยมาก เครื่องจักรน้อยมาก เรื่องจริงก็คงเป็นว่า บริษัทไปเช่า โรงงานมาหลอกนักลงทุน
แต่ผมเองก็หลอกตัวเอง เพราะอยากเชื่อว่าบริษัทมันดีจริงๆนะ ตอนที่ผมซื้อหุ้น 15 ผมหวังจริงๆว่าบริษัทนี้หุ้นน่าจะขึ้นไป 150 ได้ในเวลาไม่นาน ความโลภของผมเองที่ทำให้ผมทิ้งความเป็นเหตุเป็นผลไป เลือกแต่จะรับรู้เฉพาะข้อมูลที่ตรงกับใจของเรา โดยลืมข้อมูลที่ชี้ให้เห็นว่าความน่าเชื่อถือของบริษัทนั้นต่ำแค่ไหน
บทเรียนที่ผมได้จากการลงทุน chbt คือ ถ้ามีอะไรไม่ชอบมาพากล ให้หนีก่อน อย่ามัวรอความชัดเจน หุ้นมันมีเป็น 100 เป็น 1000 ตัว เราไม่รวยตัวนี้ ไปรวยตัวอื่นแทนก็ได้ อย่าเสี่ยงกับอะไรที่มันไม่แน่นอน
สมมติว่าบริษัทไม่ได้โกงจริง โอเคราคาหุ้นมันก็อาจจะวิ่งขึ้นเรื่อยๆ เราก็ขายหมูตัวใหญ่ แต่นั้นก็คือความเสียหายที่ยังพอรับได้ ดีกว่าถือหุ้นที่มีความเสี่ยงเรื่องความน่าเชื่อถือเอาไว้ แล้วสุดท้ายมันผิดจริง โกงจริง แล้วเงินที่เราหามาอย่างยากลำบาก ต้องเสียไปอย่างไม่น่าให้อภัย
ช่วงนี้ตลาดหุ้นเราก็เจออะไรคล้ายๆแบบนี้อยู่ ลองเอาบทเรียนของผมไปปรับใช้กันเองนะครับ
ยังมีบทความอื่นๆ อีกที่
รวมถึง CHBT ที่บอร์ดนี้ด้วยครับ viewtopic.php?f=17&t=42205&hilit=CHBT แล้วยังมีมีเคสอื่นๆเช่น Wirecard, Enron, Orient Paper, Huishan, GL etc. ที่แต่งงบจนนักลงทุนติดกับดัก ต้อง scuttlebutt ด้วยแล้วครับ
ขอบคุณ คุณ yoyo ที่ได้แบ่งให้อ่านกันครับ rest in peace ครับ
บันทึกไม่สำเร็จ