กำไรสะสม กำไรสะสมจัดสรร และกำไรสะสมที่ยังไม่ได้จัดสรร

[pimonkae]

กำไรสะสมคือ กำไรที่สะสมอยู่ในบริษัทตั้งแต่เริ่มก่อตั้งกิจการมาจนปัจจุบันหักด้วยเงินหรือหุ้นปันผลที่จ่ายให้กับผู้ถือหุ้น พูดง่ายๆ ก็คือ กำไรสะสมคือ ผลรวมของกำไรขาดทุนที่เกิดจากผลประกอบการของบริษัทในทุกๆ งวดที่ผ่านมาลบด้วยการจ่ายปันผล ตัวอย่างเช่น การคำนวณกำไรสะสมของ บริษัท กขค จำกัด สำหรับปี สิ้นสุดวันที่ 31 ธันวาคม 25x5 สามารถแสดงได้ดังนี้

กำไรสะสมต้นปี. 450,000
กำไรสุทธิ. 560,000
1,010,000
เงินปันผล. (390,000)
กำไรสะสมสิ้นปี. 620,000

กำไรสะสมถือเป็นรายการที่สำคัญสำหรับผู้ถือหุ้น เนื่องจากกำไรสะสมทำให้ส่วนของผู้ถือหุ้นเพิ่มขึ้น ซึ่งหมายความว่า ผู้ถือหุ้นสามารถจะได้รับผลตอบแทนจากเงินลงทุนของตัวเองในรูปของการปันผล ดังที่เห็นจากสมการข้างต้นว่า เงินปันผลเป็นรายการที่ตัดจ่ายจากกำไรสะสม ดังนั้น เมื่อบริษัทจ่ายเงินปันผลออกไป ผลที่เกิดขึ้นในทางบัญชีคือ เงินสดของบริษัทจะลดลง ในขณะที่กำไรสะสมที่ยังไม่ได้จัดสรรของบริษัทจะลดลงด้วยจำนวนที่เท่ากัน
กำไรสะสมสามารถจำแนกออกเป็น 2 ประเภทคือ กำไรสะสมจัดสรรและกำไรสะสมที่ยังไม่ได้จัดสรร
กำไรสะสมจัดสรรคือ กำไรสะสมที่บริษัทจัดสรรไว้เพื่อวัตถุประสงค์เฉพาะเจาะจงบางอย่างตามนโยบายของบริษัทหรือตามกฎหมาย เช่น บริษัทอาจจัดสรรกำไรสะสมไว้เพื่อจ่ายเงินโบนัสกรรมการ เพื่อจ่ายหุ้นกู้ เพื่อลงทุน หรือเพื่อการขยายกิจการ หรือบริษัทอาจต้องจัดสรรกำไรไว้เป็น สำรองตามกฎหมาย ตามที่กฎหมายแพ่งและพาณิชย์กำหนดให้บริษัทจดทะเบียนต้องจัดสรรกำไรสะสมไว้อย่างน้อย 5% ของกำไรสุทธิแต่ละปี จนกว่าทุนสำรองตามกฎหมายจะมีจำนวน 10% ของจำนวนทุนที่จดทะเบียนหรือมากกว่ากฎหมายกำหนด เหตุผลที่บริษัทต้องจัดสรรกำไรสะสมไว้ก็เพื่อที่จะเก็บเงินสดไว้ไม่ให้ไหลออกจากบริษัทในรูปของเงินปันผล หากบริษัทมีความจำเป็นที่ต้องขยายกิจการ จ่ายชำระหนี้สินระยะยาว หรือปฏิบัติตามกฎหมาย บริษัทสามารถสื่อสารให้ผู้ลงทุนทราบว่า กำไรสะสมจำนวนใดที่สามารถนำมาจ่ายปันผล (กำไรสะสมที่ยังไม่ได้จัดสรร) และกำไรสะสมจำนวนใดที่จะสงวนไว้เพื่อการอื่น (กำไรสะสมจัดสรร)
กำไรสะสมที่ยังไม่ได้จัดสรรคือ กำไรสะสมที่ไม่มีภาระผูกพัน ซึ่งบริษัท (หากได้รับการอนุมัติจากผู้ถือหุ้น) สามารถนำไปใช้ในการจ่ายเงินปันผลให้กับผู้ถือหุ้น หรือนำไปการขยายกิจการหรือลงทุนในกรณีที่บริษัทไม่ได้ทำการจัดสรรจากกำไรสะสมไว้ (หมายถึงกำไรสะสมที่ยังไม่ได้จัดสรรนี้มีไว้เพื่อรอการจัดสรรและรอโอนย้ายไปอยู่ในส่วนของกำไรสะสมจัดสรร) อย่างไรก็ตาม ถ้าบริษัทเกิดขาดทุนสุทธิ กำไรที่ยังไม่ได้จัดสรรจะถูกกระทบก่อนกำไรสะสมจัดสรร

[chatchai]

กำไรสะสมจัดสรรคือ กำไรสะสมที่บริษัทจัดสรรไว้เพื่อวัตถุประสงค์เฉพาะเจาะจงบางอย่างตามนโยบายของบริษัทหรือตามกฎหมาย เช่น บริษัทอาจจัดสรรกำไรสะสมไว้เพื่อจ่ายเงินโบนัสกรรมการ เพื่อจ่ายหุ้นกู้ เพื่อลงทุน หรือเพื่อการขยายกิจการ หรือบริษัทอาจต้องจัดสรรกำไรไว้เป็น สำรองตามกฎหมาย ตามที่กฎหมายแพ่งและพาณิชย์กำหนดให้บริษัทจดทะเบียนต้องจัดสรรกำไรสะสมไว้อย่างน้อย 5% ของกำไรสุทธิแต่ละปี จนกว่าทุนสำรองตามกฎหมายจะมีจำนวน 10% ของจำนวนทุนที่จดทะเบียนหรือมากกว่ากฎหมายกำหนด เหตุผลที่บริษัทต้องจัดสรรกำไรสะสมไว้ก็เพื่อที่จะเก็บเงินสดไว้ไม่ให้ไหลออกจากบริษัทในรูปของเงินปันผล หากบริษัทมีความจำเป็นที่ต้องขยายกิจการ จ่ายชำระหนี้สินระยะยาว หรือปฏิบัติตามกฎหมาย บริษัทสามารถสื่อสารให้ผู้ลงทุนทราบว่า กำไรสะสมจำนวนใดที่สามารถนำมาจ่ายปันผล (กำไรสะสมที่ยังไม่ได้จัดสรร) และกำไรสะสมจำนวนใดที่จะสงวนไว้เพื่อการอื่น (กำไรสะสมจัดสรร)

พิจารณาเหตุผลแล้วก็งง เพราะกำไรสะสมมีมากก็ไม่ได้หมายความว่าบริษัทจะมีเงินสดมากเท่ากำไรสะสม ดังนั้นไม่ได้ยืนยันมาบริษัทจะมีเงินสดไว้ขยายกิจการ จ่ายชำระหนี้สินระยะยาว

[ANDREPETER]

ผมงงตรงนี้ครับ กำไรสะสมไม่ใช่เงินสด แล้วมันคืออะไร

[nearly]

"กำไรสะสมคือ กำไรที่สะสมอยู่ในบริษัทตั้งแต่เริ่มก่อตั้งกิจการมาจนปัจจุบันหักด้วยเงินหรือหุ้นปันผลที่จ่ายให้กับผู้ถือหุ้น"

อันนี้คิดเฉพาะปันผลจากกำไรสุทธิหรือกำไรสะสมใช่หรือเปล่าครับ ไม่นับปันผลที่ได้จากการที่บริษัทไปกู้ยืมเงินมาจ่าย

[sun_cisa2]

เวลามีกำไรเกิดขึ้นและไม่ได้จ่ายปันผล กำไรสะสมนั้นก็ได้เปลี่ยนไปเป็นสินทรัพย์รูปอื่นๆแล้ว ง่ายๆ ถ้าดูจากสมการบัญชี ส่วนเจ้าของเพิ่มขึ้นจากกำไร ทางซ้ายสินทรัพย์ต้องเพิ่มขึ้น ถ้ากิจการไม่เอากำไรไปทำอะไรต่อเลย คือเก็บเงินจากการขายได้แล้วเข้าบัญชีเงินสด แบบนี้กำไรกับบัญชีเงินสดก็จะสอดคล้องกัน กำไรสะสมมาก เงินสดก็มากตาม แต่ในความจริง บริษัทได้เงินค่าขายมาก็มาซื้อสินค้าเพิ่ม ลงทุนใน PPE เพิ่ม กำไรสะสมก็สะท้อนว่าฝั่งซ้ายมือของงบมีอะไรเพิ่มบ้าง (สมมติหนี้คงที่หรือไม่มี) ดังนั้นกำไรสะสมมากๆ ไม่ได้หมายความว่าเงินสดเยอะ แต่หมายถึงสินทรัพย์เพิ่มขึ้นมาจากการดำเนินธุรกิจ แต่ประโยชน์ทางอ้อมอีกทางคือ บริษัทสามารถก่อหนี้สินเพื่อขยายธุรกิจได้มากขึ้น มองในด้านหนึ่งคือการมีสินทรัพย์ PPE ยิ่งมากยิ่งมีหลักประกันให้ธนาคารยิ่งมาก ก็กู้ได้ยิ่งเยอะ

ทีนี้จะจ่ายปันผลอย่างไรถ้าไม่มีเงิน คำตอบคือก็กู้เงินมาจ่ายได้ เพราะกำไรที่เก็บไว้ลงทุนใน PPE สุดท้ายบริษัทก็หาเงินมาจ่ายหนี้ได้

ดังนั้นมองอีกด้าน มีกำไรเท่าไรก็จ่ายปันผลออกทุกปีมากไม่กั๊กไว้เลย ส่วนเจ้าของก็ไม่โต เพราะไม่มีกำไรสะสม กู้ก็จะยาก สินทรัพย์ก็ไม่ขยายตัว กลายเป็นเด็กแกร็น ไม่โต อยากโตต้องเพิ่มทุน นักลงทุนคงผวาเพราะบริษัทแบบนี่ทำอะไรเพิ่มหน่อยก็เพิ่มทุนอย่างเดียว ดีอย่างเดียวคือจ่ายปันผลมาก แต่ปีหน้าก็ต้องใส่กลับเข้ากิจการใหม่

ทางการเงิน อัตราจ่ายปันผล จะเกี่ยวข้องกีบอัคราการเติฐบรษัท จ่ายมากก็ไม่ดี จ่ายน้อยก็ไม่ได้ ต้องจ่ายให้พอเหมาะพอดี

[Factor_9]

ถ้าตัวธุรกิจเองใช้เงินในการขยายงานไม่มาก...การจ่ายเงินปันผลเยอะ ถือว่าสมเหตุสมผลไหมครับ

[woodooshy]

อ.ครับ ผมก็มักจะเข้าใจผิดมาตลอดว่ากำไรสะสมในส่วนผู้ถือหุ้นคือเงินสด "กำไรกับบัญชีเงินสดก็จะสอดคล้องกัน กำไรสะสมมาก เงินสดก็มากตาม แต่ในความจริง บริษัทได้เงินค่าขายมาก็มาซื้อสินค้าเพิ่ม ลงทุนใน PPE เพิ่ม กำไรสะสมก็สะท้อนว่าฝั่งซ้ายมือของงบมีอะไรเพิ่มบ้าง (สมมติหนี้คงที่หรือไม่มี) ดังนั้นกำไรสะสมมากๆ ไม่ได้หมายความว่าเงินสดเยอะ แต่หมายถึงสินทรัพย์เพิ่มขึ้นมาจากการดำเนินธุรกิจ"

1.เราจะมีวิธีดูอย่างไรครับ ว่ากำไรสะสมที่เพิ่มขึ้นมามัน มันสะท้อนกับรายการใดบ้างในสินทรัพย์ครับ
2.ถ้ากำไรสะสม เพิ่ม(อยู่ในส่วนของ ผถห) แต่ หนี้สินอาจจะลด ก็อาจจะแปลว่าบริษัทไม่ได้ ลงทุนใน PPE หรือเปล่าครับ เพราะ สมการ สองข้างยังเท่าๆกัน

ขอบคุณมากครับ

[sun_cisa2]

1.เราจะมีวิธีดูอย่างไรครับ ว่ากำไรสะสมที่เพิ่มขึ้นมามัน มันสะท้อนกับรายการใดบ้างในสินทรัพย์ครับ
2.ถ้ากำไรสะสม เพิ่ม(อยู่ในส่วนของ ผถห) แต่ หนี้สินอาจจะลด ก็อาจจะแปลว่าบริษัทไม่ได้ ลงทุนใน PPE หรือเปล่าครับ เพราะ สมการ สองข้างยังเท่าๆกัน

ไม่รู้หรอกครับ แต่รวมๆคือสินทรัพย์ทั้งก้อนนั้นแหละมีกำไรสะสมไปแปะอยู่ รระลึกไว้ว่า กำไรสะสมคือ internal sources of fund ดังนั้นควรดู common size ว่า CA : NCA เป็นอย่างไร NCA ที่ดีควรใช้เงินเจ้าของรวมกำไรสะสม equity ราว 70-80% เป็นอย่างน้อย
เช่น CA + NCA = CL +NCL + E --> 40 +60 = 30 + 20 + 50
จากตุ๊กตา Current ratio = 4/3 =1.33 ok, D/E = 1 ok
NCA 60 ได้จากส่วนทุน 50 ที่เหลือ จาก NCL 10 NCA or PPE ใช้กว่า 80% จากทุนจัดหามา ok
ถ้า NCL ลดลง E มากขึ้น ก็แปลว่ายิ่งดี เพราะกู้มาก่อน แล้วเอากำไรจ่ายหนี้ ก็เหมือนเอากำไรลงทุนทางอ้อมนั่นเอง
ดังนั้นดูงบการเงิน ณ วันสิ้นปี ก็พอครับ สถานะวันนั้นเป็นอย่างไร คงจะตอบทั้งสองข้อนะครับ

[sun_cisa2]

ถ้าตัวธุรกิจเองใช้เงินในการขยายงานไม่มาก...การจ่ายเงินปันผลเยอะ ถือว่าสมเหตุสมผลไหมครับ

แปลว่ากิจการน่าจะเข้าสู่ช่วงวงจร saturation stage ไปยัง declining stage ดูเรื่อง business cycle ถ้าเป็น VI จะซื้อหุ้นนี้ไหม

[woodooshy]

ขอบคุณคร้าบ อาจารย์

[itatar]

ขออณุญาติสอบถาม ภาษาบัญชีครับ
1.กำไรสะสมยังไม่ได้จัดสรร คำว่า "ยังไม่ได้จัดสรร" ในที่นี้หมายถึงยังไม่ได้จัดสรร เป็นเงินสำรองตามกฎหมาย 10% ใช่ไหมครับ
2.กำไรสะสมยังไม่ได้จัดสรร จะอยู่ในรูปของสินทรัยพ์แบบไหนก็ได้ไม่จำเป็นต้องเป็นเงินสด แต่ กำไรสะสมที่จัดสรรแล้ว ต้องเป็นเงินสดหรือพวกพันธบัตรรัฐบาล เท่านั้นใช่ไหมครับ

ขอบคุณครับ