Pekko เขียน:...
คำถามนี้ผมตอบไม่ได้จริงๆ ครับ เพราะผมเองก็ยังไปไม่ถึงไหน ผมไม่ถนัดดูจิตครับ เพราะไ่ม่รู้ดูจิตคือดูอะไร
แต่ถ้าเรียกว่าพิจารณาจิตเห็นจิตตามพุทธพจน์ ก็ตามตัวอักษรพุทธพจน์เลยครับ เหมาะสำหรับคนที่ปฎิบัติมาพอสมควร ก็น่าจะทราบได้ว่าไปต่อได้อย่างไร
...
ผมคิดว่าหากสังเกต พิจารณา มหาสติปัฏฐานสูตรดูแล้ว จะพบว่า พระพุทธเจ้าไม่ได้มีกล่าวเอาไว้เลยนะครับ ว่า จิตตานุปัสสนา เหมาะสมสำหรับคนที่ปฏิบัติมาพอสมควรแล้ว ผมเข้าใจว่าน่าจะเป็นความเห็นของอาจารย์กลุ่มหนึ่ง ตามแนวทางการปฏิบัติแบบหนึ่ง ซึ่งหากเป็นความเห็นของอาจารย์ที่มีทิฎฐิ มีจริต มีการสั่งสมที่แตกต่างกัน อาจจะมีมุมมองที่แตกต่างกันได้
หากคุณ Pekko มีโอกาสได้อ่าน
อรรถกถาของมหาสติปัฏฐานสูตร จะพบข้อความเหล่านี้ครับ
"...
ถามว่า ก็เพราะเหตุไร พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสสติปัฏฐานว่ามี ๔ ไม่หย่อนไม่ยิ่ง.
ตอบว่า ก็เพราะจะทรงให้เป็นประโยชน์เกื้อกูลแก่เวไนยสัตว์.
แท้จริง ในจำพวกเวไนยสัตว์ที่เป็นตัณหาจริต ทิฏฐิจริต ผู้เป็นสมถยานิก (ผู้มีสมถะเป็นยาน) และวิปัสสนายานิก (ผู้มีวิปัสสนาเป็นยาน) ที่เป็นไปโดยส่วนทั้งสอง คือ ปัญญาอ่อนและปัญญากล้า
กายานุปัสสนาสติปัฏฐานมีอารมณ์หยาบเป็นทางหมดจด สำหรับเวไนยสัตว์ผู้มีตัณหาจริต มีปัญญาอ่อน.
เวทนานุปัสสนาสติปัฏฐานมีอารมณ์ละเอียด เป็นทางหมดจด สำหรับเวไนยสัตว์ผู้มีตัณหาจริต มีปัญญากล้า.
จิตตานุปัสสนาสติปัฏฐานที่มีอารมณ์ไม่แยกออกมากนัก เป็นทางหมดจด สำหรับเวไนยสัตว์ผู้มีทิฏฐิจริต มีปัญญาอ่อน.
ธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐานที่มีอารมณ์แยกออกมาก เป็นทางหมดจด สำหรับเวไนยสัตว์ผู้มีทิฏฐิจริต มีปัญญากล้า.
อนึ่ง สติปัฏฐานข้อ ๑ ที่มีนิมิตอันจะพึงบรรลุได้โดยไม่ยาก เป็นทางหมดจด สำหรับเวไนยสัตว์ผู้เป็นสมถยานิก มีปัญญาอ่อน.
สติปัฏฐานข้อที่ ๒ เพราะไม่ตั้งอยู่ในอารมณ์อย่างหยาบ จึงเป็นทางหมดจด สำหรับเวไนยสัตว์ผู้เป็นสมถยานิก มีปัญญากล้า.
สติปัฏฐานข้อที่ ๓ มีอารมณ์ที่แยกออกไม่มากนัก เป็นทางหมดจด สำหรับเวไนยสัตว์ผู้เป็นวิปัสสนายานิก มีปัญญาอ่อน.
สติปัฏฐานข้อที่ ๔ มีอารมณ์ที่แยกออกมาก เป็นทางหมดจด สำหรับเวไนยสัตว์ผู้เป็นวิปัสสนายานิก มีปัญญากล้า.
เพราะเหตุดังนั้น จึงกล่าวว่า สติปัฏฐานมี ๔ เท่านั้น ไม่หย่อนไม่ยิ่ง.
..."
แม้ว่าอรรถกถานี้จะเป็นความเห็นอันหนึ่ง ของอรรถกถาจารย์ ซึ่งอาจจะไม่สมบูรณ์พร้อม สามารถใช้ได้ ไม่ขึ้นกับกาลเวลา ไม่ขึ้นกับตัวบุคคล ในระดับพุทธพจน์ของพระพุทธเจ้า แต่เข้าใจว่าก็น่าจะเป็นความเห็นของอรรถกถาจารย์ที่น่าจะมีภูมิธรรมที่สูงระดับหนึ่ง ซึ่งเราคงไม่อาจจะปฏิเสธ และบอกว่าเส้นทางนี้เป็นทางที่ผิดได้
และในสิ่งที่อรรถกถานี้ได้กล่าวเอาไว้ คือ ธรรมชาติของคนแต่ละคนมีความเหมาะสมกับฐานในการกำหนดที่แตกต่างกันไป ซึ่งคุณ Pekko คิดว่าอาจจะเป็นไปได้ไหมครับ ที่จะมีคนบางประเภทจริงๆ ที่เค้าเริ่มต้น ก็สามารถดูจิตได้อย่างเป็นธรรมชาติ หรือเหมาะสมที่จะเริ่มต้นในการปฏิบัติจากการดูจิต ซึ่งหากปฏิบัติด้วยการดูจิตจะมีความก้าวหน้าในการปฏิบัติได้มากกว่าการเริ่มต้นจากเส้นทางอื่น
โดยส่วนตัวผมไม่ได้เริ่มต้นการปฏิบัติด้วยการดูจิต และโดยธรรมชาติก็ไม่ได้มีความเชี่ยวชาญในการดูจิต แต่ผมเห็นว่าการปฏิเสธการปฏิบัติในแนวทางอื่นที่ไม่ตรงกับเรามากจนเกินไปนั้นไม่ค่อยเกื้อประโยชน์ในการพัฒนาตัวเอง การยอมรับความเป็นไปต่างๆ พร้อมที่จะทำความเข้าใจแนวทางในการปฏิบัติของคนประเภทอื่นๆ ผมเชื่อว่าน่าจะช่วยในการพัฒนาตัวเองได้มากกว่า ไม่มากก็น้อย
อย่างไรก็ตามผมเห็นด้วยกับคุณ Pekko นะครับ ว่าระดับความยากง่ายในการเข้าไปตามดูตามรู้นั้นจะมีระดับความยากง่ายแตกต่างกัน ควรที่จะฝึกพัฒนาจากง่ายไปยาก จากกายหยาบไปกายละเอียด จากนามอย่างหยาบไปนามอย่างละเอียด ควรที่จะฝึกในการใช้เครื่องมือต่างๆ ให้ครบถ้วน อาจจะไม่ต้องถึงขั้นเชี่ยวชาญ แต่เอาให้พอใช้เป็นบ้าง เพราะ ในบางคราว เครื่องมือบางอย่างที่เราปฏิเสธนั้น เป็นเครื่องมือที่เหมาะสมกับสถานการณ์นั้นๆ มากกว่า ซึ่งถ้าเราใช้เครื่องมือประเภทอื่นๆ เป็นบ้าง ก็จะเป็นประโยชน์ต่อการจัดการกับกิเลสได้มากยิ่งขึ้น
และเท่าที่เคยมีประสบการณ์ในการปฏิบัติ จะพบว่าสิ่งที่เราเรียนรู้มันจะวิ่งขึ้น วิ่งลง ไล่อนุโลม ปฏิโลม บางครั้งรู้สิ่งที่ถูกรู้ได้ง่ายจากของหยาบไล่ขึ้นไปของละเอียด และเมื่อองค์ความรู้เรามากขึ้นถึงจุดหนึ่ง บ่อยๆ ครั้งที่จิตก็จะย้อนกลับมาพิจารณา ตามดู ตามรู้ เรียนรู้สิ่งที่ดูเหมือนว่าจะเป็นของหยาบ ของที่เหมือนจะเป็นของง่ายที่เคยผ่านไปแล้วใหม่อีกครั้งแล้วครั้งเล่า ในมุมมองที่ละเอียดละออมากยิ่งขึ้น เปรียบเสมือนการวาดภาพ Impressionism ที่ค่อยๆ แต้มสีจากภาพรวมเข้ามาที่ภาพย่อยแต่ละจุด ย้อนกลับไปภาพรวม กลับมาภาพย่อยจนได้ภาพที่สมบูรณ์มากยิ่งขึ้นๆ จากภาพ Impressionism จนอาจกลายเป็นภาพ Hyperrealism เลยก็ได้
โดยส่วนตัวหลังจากที่เรามีประสบการณ์ในการใช้เครื่องมือต่างๆ มากขึ้นๆ มีเครื่องมือที่ได้ฝึกเรียนรู้มาครบทุกฐาน ทุก Channel เราจะไม่เหลือการเลือกฐานในการปฏิบัติอีกต่อไป หากจิตสนใจพิจารณาสิ่งใด จิตก็ตามดูตามรู้สิ่งนั้นโดยอัตโนมัติ ด้วยเหตุนี้ ผมคิดว่า แม้ว่าการเริ่มต้นของคนแต่ละคนอาจจะต่างกัน แต่สุดท้ายแล้วผมเชื่อว่าเราต้องฝึกใช้เครื่องมือในทุกๆ ฐาน อาจจะมีความเชี่ยวชาญในแต่ละฐานมากน้อยไม่เท่ากัน แต่เป้าหมายที่เราพยายามทำอยู่ก็แค่ต้องการเครื่องมือที่เอาไปใช้ในการประหารกิเลส เครื่องมือไหนใช้ได้เหมาะมือ ก็ใช้เครื่องมือนั้น
โพสต์
บันทึกไม่สำเร็จ