สำหรับมือใหม่ เมื่อท่านโหลดงบการเงินบริษัทใดบริษัทหนึ่งมาแล้ว หลายท่านคงดูแล้วงงว่ามันมีอะไรเยอะแยะไปหมด และไม่รู้ว่าจะเริ่มจากตรงไหนผมจะเริ่มตั้งแต่ตัวงบการเงินเลยนะครับผมตัดสินใจอยู่หลายรอบว่าจะเขียนเรื่องนี้ดีหรือไม่ เพราะถูกพี่ๆหลายท่านยุส่งให้เขียน ไอ้เราก็ความรู้แค่หางอึ่งจะไปสอนใครเขาได้ สุดท้ายก็คิดว่าลองสักครั้งจะเป็นไรไป
ก่อนอื่นต้องบอกว่า เรื่องเกี่ยวกับงบการเงินที่ผมจะเขียนนี้สำหรับมือใหม่จริงๆ นะครับ คงไม่มีประโยชน์อะไรสำหรับท่านที่มือโปร หรือมือเทพแล้ว ท่านใดมีความเห็นเพิ่มเติมหรือจะสั่งสอนผมยินดียิ่งครับ
ผมขอแบ่ง งบการเงิน เป็น 2 ประเภท ชนิดแรกเป็นงบปี ซึ่งต้องผ่านการตรวจสอบจากผู้สอบบัญชีรับอนุญาต และต้องจัดทำและตรวจสอบตามมาตรฐานบัญชี อีกชนิดเป็นงบรายไตรมาส งบไตรมาสนี้ส่วนมากเป็นงบที่ผู้สอบบัญชีเพียงสอบทานความถูกต้อง ดังนั้นตามความเชื่อของผมงบปีจึงมีความน่าเชื่อถือมากกว่างบไตรมาส
โดยทั่วไปงบการเงินจะประกอบไปด้วย
1 รายงานผู้สอบบัญชี
2 หมายเหตุประกอบงบการเงิน
3 งบกำไรขาดทุน
4 งบดุล
5 งบกระแสเงินสด
6 งบแสดงการเปลี่ยนแปลงของผู้ถือหุ้น
เวลาผมอ่านงบจะอ่านเรียงรายการตามนี้
รายงานผู้สอบบัญชีเป็นรายการแรกที่จะพูดถึง การอ่านรายงานผู้สอบเปรียบเสมือนรับฟังความเห็นจากผู้สอบบัญชีว่าในเบื้องต้นบริษัทดังกล่าวมีรายการผิดปกติอะไรหรือไม่ โดยทั่วไปประเภทความเห็นของผู้สอบบัญชีจะแบ่งเป็น 4 อย่าง
1 ความเห็นอย่างไม่มีเงื่อนไข
2 ความเห็นอย่างมีเงื่อนไข
3 ความเห็นว่างบการเงินไม่ถูกต้อง
4 ไม่แสดงความเห็น
การแสดงความเห็นของผู้สอบบัญชีขึ้นอยู่กับความมีสาระสำคัญของความผิดปกติของงบการเงิน ดังนั้นงบการเงินที่แสดงอย่างไม่มีเงื่อนไข ไม่ใช่ว่าจะไม่มีอะไรผิดปกติ แต่ความผิดปกติที่ว่านั้นมีเล็กน้อย หรือไม่มีสาระสำคัญต่อความเห็นของผู้สอบบัญชี
การแสดงความเห็นอย่างมีเงื่อนไข เนื่องจากอาจมีรายการที่มีสาระสำคัญบางอย่างที่ผู้สอบบัญชีไม่ได้เป็นผู้ตรวจสอบเอง หรือไม่สามารถตรวจสอบได้
ส่วนความเห็นว่างบการเงินไม่ถูกต้อง หรือไม่แสดงความเห็น เป็นความผิดปกติที่ร้ายแรงที่ผู้สอบเห็นว่ามีสาระสำคัญยิ่งกับการแสดงความเห็นของผู้สอบบัญชี