บทเรียนหุ้นโภคภัณฑ์/ดร. นิเวศน์ เหมวชิรวรากร

[little wing]

โลกในมุมมองของ Value Investor 19 กุมภาพันธ์ 54
ดร. นิเวศน์ เหมวชิรวรากร

หุ้นที่ร้อนแรงและมีสีสันที่สุดกลุ่มหนึ่งในตลาดหุ้นนั้น ผมคิดว่าคือหุ้นที่ผลิตหรือขายสินค้าโภคภัณฑ์ เป็นครั้งเป็นคราวโดยเฉพาะในยามที่เศรษฐกิจร้อนแรงอย่างในช่วงเร็ว ๆ นี้ หุ้นโภคภัณฑ์บางตัวหรือบางกลุ่มจะปรับตัวหรือวิ่งขึ้นหวือหวามาก ราคาหุ้นอาจขึ้นไปได้เป็น 5-10 เท่าอย่างง่าย ๆ ในเวลาเดียวกันก็อาจจะมีหุ้นโภคภัณฑ์อีกตัวหนึ่งหรือกลุ่มหนึ่งที่ปรับตัวลงเหลือครึ่งเดียวหรือต่ำกว่านั้น นี่ไม่ใช่เฉพาะราคาที่ปรับตัวขึ้น แต่มันมาพร้อมกับปริมาณการซื้อขายที่สูงลิ่วเป็นร้อยหรือเป็นพันล้านบาทต่อวัน หลาย ๆ ตัวมีปริมาณการซื้อขายสูงสุดสิบอันดับแรกเกือบทุกวันทั้ง ๆ ที่ไม่ใช่เป็นหุ้นขนาดใหญ่ ดังนั้น หุ้นโภคภัณฑ์นั้น ต้องถือว่าเป็นหุ้น “ยอดนิยม” ในตลาดหุ้นไทย

ลองนึกดูย้อนหลังไปเพียงไม่นาน ธุรกิจเรือเทกองเคยเป็นขวัญใจของนักเล่นหุ้นเกือบทุกคนและก็อาจจะรวมถึง “VI” หลาย ๆ คนที่วิเคราะห์ด้วย “หลักการแบบ VI” แล้วก็สรุปว่าหุ้นเรือนั้น Undervalued หรือมีราคาต่ำกว่าพื้นฐานมากแม้ว่าราคาหุ้นจะขึ้นไปหลายเท่าแล้ว ผมคงไม่ต้องพูดว่านั่นคือความผิดพลาดของการวิเคราะห์ เพราะว่าหุ้นเรือต่างก็ “จมลง” นั่นคือราคาที่เคยสูงลิ่วตกต่ำลงไปเรื่อย ๆ ตั้งแต่กำไรของบริษัทยังดีน่าประทับใจจนถึงขณะนี้ที่กำไรเริ่มตกต่ำลงอย่างมาก ปริมาณการซื้อขายหุ้นก็ลดลงไปเรื่อย ๆ และคนก็เลิกพูดกันเรื่องเกี่ยวกับเรือและหันไปเล่นหุ้นโภคภัณฑ์ตัวอื่นต่อไป

หุ้นผลิตฟิล์มสำหรับบรรจุอาหารนั้น ในอดีตแทบไม่มีคนสนใจเลยเพราะกำไรของบริษัทไม่มีอะไรน่าประทับใจ การเติบโตก็ไปเรื่อย ๆ ผมคิดว่านักลงทุนส่วนใหญ่ก็ไม่ใคร่รู้ว่าผลิตภัณฑ์ของบริษัทหน้าตาเป็นอย่างไร แต่แล้วจู่ ๆ ราคาหุ้นก็วิ่งขึ้นราวกับติดจรวด สักระยะหนึ่งปริมาณการซื้อขายก็ตามมา หุ้นหลายตัวในกลุ่มกลายเป็นหุ้นยอดนิยม แม้แต่ “VI” จำนวนไม่น้อยก็ยังคิดว่าหุ้นเหล่านี้ยังถูกและมีโอกาสที่ราคาจะปรับตัวขึ้นไปอีกมากหลังจากที่มันได้กระโดดขึ้นไปแล้วหลายเท่า เหตุผลก็คือ จากการวิเคราะห์ด้วย “หลักการแบบ VI” แล้ว หุ้นยังคุ้มค่าที่จะซื้อเพราะราคาหุ้นนั้นยังถูกมาก กำไรของบริษัทจะเพิ่มขึ้นมากและเพิ่มต่อไปแบบก้าวกระโดด การวิเคราะห์เรื่องกำไรนั้นดูเหมือนว่าจะถูกต้อง กำไรของบริษัทเพิ่มขึ้น “มโหฬาร” ดังคาด แต่ราคาหุ้นกลับถดถอยลงอย่าง “ผิดคาด”

หุ้นโภคภัณฑ์หลายตัวหรือหลายกลุ่ม ยาง เป็นตัวอย่างที่กำลัง “แสดงอยู่บนเวที” นั่นคือ ราคาหุ้นกำลังดีดตัวถึงขีดสุด กำไรของบริษัทเพิ่มขึ้นอย่างมากมายจนไม่น่าเชื่ออานิสงค์จากราคายางในตลาดโลกที่ปรับตัวขึ้นสูงสุดน่าจะในประวัติศาสตร์ ปริมาณการซื้อขายหุ้นติดอันดับสูงสุดสิบอันดับเป็นว่าเล่นทั้งที่ไม่ใช่เป็นหุ้นตัวใหญ่ เราคงต้องรอดูกันต่อไปว่าหุ้นจะไปทางไหนหลังจาก “จบการแสดง”

ทำไมหุ้นที่วิเคราะห์ตาม “หลักการแบบ VI” และพบว่ามันเป็นหุ้นที่ถูก มี Margin of Safety หรือส่วนเผื่อความปลอดภัยสูง แต่ราคากลับลดต่ำลงไปมาก? ตลาดผิดหรือคนวิเคราะห์ผิดกันแน่? เรามาดูกัน

หุ้นโภคภัณฑ์ที่หวือหวาทั้งหลายที่กล่าวถึงนั้น ช่วงที่ราคาหุ้นปรับตัวขึ้นไปหลายเท่าแล้วนั้น บางทีจะพบว่า ข้อแรก ค่า PE หรือราคาหุ้นต่อกำไรต่อหุ้นนั้นยังต่ำมากเพียง 3-4 เท่าก็มี ซึ่งถือว่าเป็นหุ้นที่ “ถูกมาก” ซื้อหุ้นแล้ว “เพียง 3-4 ปี ก็คืนทุนแล้ว” แต่นี่อาจเป็นความเข้าใจผิด เพราะหุ้นโภคภัณฑ์นั้น กำไรมักไม่สม่ำเสมอ กำไรที่เห็นนั้นคือกำไรที่มากกว่าปกติมากและไม่ยั่งยืน กำไรโดยเฉลี่ยที่จะรักษาอยู่ได้นั้นอาจจะต่ำกว่าหลายเท่า ดังนั้น การเอาปีที่กำไรดีผิดปกติมาใช้วัดค่า PE จึงใช้ไม่ได้ หุ้นที่จะสามารถใช้ค่า PE เป็นตัววัดความถูกความแพงนั้น ควรจะเป็นกิจการที่มีกำไรสม่ำเสมอหรือเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ เท่านั้น ดังนั้น ในกรณีของหุ้นโภคภัณฑ์แบบนี้ ค่า PE จึงมีประโยชน์น้อย การบอกว่าค่า PE ต่ำแสดงให้เห็นว่าเป็นหุ้นถูกจึงอาจจะไม่ถูกต้อง นี่เป็นข้อแรก

ข้อสอง หุ้นโภคภัณฑ์ที่กำลังร้อนนั้น นอกจาก PE ต่ำแล้ว ค่า PB หรือราคาต่อมูลค่าทางบัญชี ซึ่งเป็นตัวชี้ความถูกความแพงอีกตัวหนึ่งก็อาจจะต่ำด้วย บางทีต่ำกว่า 1 เท่าหรือไม่เกิน 2 เท่า ดังนั้น นี่เป็นการ “ยืนยัน” อีกจุดหนึ่งว่าหุ้นร้อนตัวนั้น “ยังถูกมาก” นี่ก็อาจจะมีส่วนจริงบ้างถ้าคิดว่ามูลค่าทรัพย์สินทางบัญชีนั้นอาจจะเป็นมูลค่าของทรัพย์สินจริง ๆ ที่สามารถขายได้ในกรณีเลิกกิจการ แต่ในความเป็นจริงก็คือ ไม่มีบริษัทไหนคิดจะเลิกกิจการ และผมก็ไม่แน่ใจว่าถ้าเลิกจริง ๆ สินทรัพย์จะมีราคาอย่างที่ว่าจริงไหม เพราะบ่อยครั้ง เวลาเลิกกิจการ โรงงานมักจะกลายเป็นเศษเหล็กที่แทบไม่มีค่าเลย นอกจากนั้น มูลค่าทางบัญชีเองก็ลดลงได้ในกรณีที่บริษัทมีผลขาดทุนในอนาคตอันเนื่องมาจากราคาของโภคภัณฑ์ที่ลดลงก็ได้ สรุปแล้ว ค่า PB เองก็ไม่ได้บอกอะไรที่มีความหมายมากนักในกรณีของหุ้นโภคภัณฑ์ที่เป็นโรงงาน

ข้อสาม ค่า Dividend Yield หรือผลตอบแทนเงินปันผลเมื่อเทียบกับราคาหุ้น ของหุ้นโภคภัณฑ์ที่กำลังร้อนแรงนั้น มักจะสูงลิ่ว บางทีมากกว่า 6-7% ต่อปี ซึ่งเป็นปันผลที่งดงามมาก นี่เป็นตัวยืนยันความถูกของหุ้นในสไตล์หุ้น “ห่านทองคำ” ซึ่งเป็นแนวของนักลงทุนแบบ VI ที่ “อนุรักษ์นิยมมาก” ในกลุ่ม VI ด้วยกัน ดังนั้น นี่เป็นการยืนยันความปลอดภัยของหุ้นอีกจุดหนึ่ง แต่นี่ก็อาจจะเป็นการวิเคราะห์ที่ผิดพลาดอีกเช่นกัน เหตุผลก็คือ ปันผลที่เห็นนั้น เป็นปันผลที่คิดจากกำไร ถ้าในอนาคตกำไรลดลง ปันผลก็ต้องลดลง ผลตอบแทนที่บอกว่า 6-7% จึงเป็นปันผลเพียงครั้งเดียว ในอนาคตอาจจะน้อยลงหรือไม่มีก็ได้ ดังนั้น Dividend Yield ในกรณีของหุ้นโภคภัณฑ์จึงไม่ได้บอกว่าหุ้นถูกหรือแพง

สุดท้าย ฐานะการเงินของหุ้นโภคภัณฑ์ในยามร้อนแรงก็อาจจะดีเยี่ยม บางทีมีเงินสดเหลือเฟือด้วยซ้ำ แต่นี่ก็อาจจะเป็นภาพลวงตา เพราะเงินสดนั้น ไม่ได้นำมาแจกจ่ายให้แก่ผู้ถือหุ้น บางทีอนาคตก็อาจจะหมดไปกับการลงทุนหรืออะไรต่าง ๆ ที่ไม่ได้สร้างผลตอบแทนที่ดีให้กับบริษัท ดังนั้น เงินสดก็อาจจะมีความหมายไม่มากถ้าเจ้าของเขาไม่อยากแจกคืนให้ผู้ถือหุ้น

ข้อสรุปรวบยอดของผมก็คือ ตัวเลขและการวิเคราะห์ตามหลักการ “แบบ VI” นั้น ใช้ไม่ได้กับหุ้นโภคภัณฑ์ วิธีการที่ผมคิดว่าดีที่สุดสำหรับการเล่นหุ้นโภคภัณฑ์ก็คือ ซื้อหุ้นก่อนที่วัฏจักรราคาสินค้าจะเป็น “ขาขึ้น” อย่างน้อย 2-3 เดือนโดยที่ราคาหุ้นยังไม่ได้ขยับขึ้นหรือปรับตัวขึ้นก็เพียงเล็กน้อย ขายหุ้นเมื่อทุกอย่างกำลังร้อนแรงสุด ๆ และราคาหุ้นขึ้นไปสูงมากจนไม่น่าเชื่อ ทั้งหมดนี้ ผมคิดว่าคนที่รู้ดีที่สุดก็คือเจ้าของหรือผู้บริหารกิจการ ดังนั้น คนที่ได้เปรียบก็คือ คนในหรือคนที่ใกล้ชิดหรือได้ข้อมูลก่อนคนอื่น

[ler109]

คำสอนของท่านอาจารย์นั้นยังยอดเยี่ยมเช่นเคยครับ

[harikung]

+1 ช่วงนี้มีคนเจ็บตัวเยอะครับจากหุ้นสินค้าโภคภัณฑ์ ถ้าไม่เข้าใจตัวธุรกิจว่ามีวัฎจักรของมัน

[unnop.t]

[sai]

ขอบคุณท่านอาจารย์อย่างสูงครับ ส่วนตัวผมกับการลงทุนในหุ้นโภคภัณฑ์คงเป็นแค่การเก็งกำไรเล็กน้อยเท่านั้น เนื่องจากอยู่นอกเครือข่ายความรู้ความเข้าใจของตัวเองจริงจริงครับ

[o-bo-ja-ma]

ขอบคุณครับ

[MrRobot]

เป็นบทความที่ดีครับ
อาจารย์ออกมาเเสองความคิดเห็นเตือนก่อนมันจบรอบ สงสัยหลายท่านมีเคืองเป็นเเน่

เเต่ราคามันจะมีโอกาสกลับไปที่เดิมอีกหรือเปล่าก็เป็นอีกเรื่องนะครับ รออยู่เหมือนกัน

[Grand Marshal]

ยังไงก็ต้องจบครับ แต่จะจบจริง ๆ เมื่อไหร่นี่สิ และกลัวจะจบไม่จริง

[pawattt]

ข้าน้อยขออคาระวะ

[reiter]

ขอบคุณสำหรับแง่คิด และความห่วงใยที่อาจารย์นิเวศน์มีให้พวกเราเสมอมาครับ

[ant_vi]

+1 ครับ อาจารย์พูดซะเห็นชื่อหุ้นเลย

[caffeol]

ขอบคุณครับที่ให้แง่คิดที่ดีๆที่ยอดเยี่ยมอย่างสม่ำเสมอ

[Undertaker]

ขอบคุณอาจารย์ครับ ได้มุมมองใหม่สำหรับกลุ่ม commodity อีกแล้ว

[oke_kung]

หมายถึง cpall ด้วยป่าวครับ

[st33tnw]

ขอบคุณมากครับ ดร.ให้คำเตือนที่มีคุณค่าเสมอ

[conseto]

ขอบคุณครับ

[chavanakorn]

อาจารย์ยังคงห่วงใย และเฝ้ามองดูบุคคลใน web นี้อย่างสม่ำเสมอ และก็ไม่เคยเลยที่จะรั้งรอให้เกิดผลเสียหายกับคนใน web นี้ก่อนจึงค่อยออกบทความให้ความรู้ ผมชื่นชมอาจารย์มากนะครับ ผมเฝ้ามองดูพฤติกรรมของคนที่อยากจะเล่นกะไฟใน web นี้มาพอสมควร ขอบคุณท่านอาจารย์ที่มาคอยเตือนสติคนกลุ่มนี้ และหวังว่าจะไม่มีคนอยากเล่นกะไฟทั้งๆที่ยังไม่รู้ทิศทางลมนะครับ เพราะลมอาจพัดไฟเข้าตัวจนไหม้เกรียมหมดเนื้อหมดตัวเอาได้

[miracle]

ทำให้มีความอยากไปลงวิชาที่ดร.นิเวศน์สอนที่นิด้าจังเลย
มีใครรู้บ้างหรือเปล่าว่าดร.นิเวศน์สอนวิชาอะไรครับ
เทอมไหนจะได้ไปเรียน
เพราะมีเวลาอีกแค่ปีเดียวก็จบแล้ว

[KimVi]

ขอบคุณอาจารย์มากครับ หลายคนยังไม่ได้จัดแบ่งประเภทหุ้นเวลาลงทุน มองแต่ตัวเลขและอัตราส่วนต่างๆ ก็เห็นคล้อยว่าราคาถูก ก็ถูกดึงลงไป มองแต่ forward PE บ้าง คำนวณราคาเป้าหมายกันใหญ่โตแล้วบอกว่าเป็นแบบ conservative บ้าง อะไรทำนองนั้น แต่ที่ไม่บอกคือจังหวะการเข้าการออก

[KGYF]

ขอบคุณมากครับ

[boats26]

ขอบคุณ อาจารย์มากๆ ครับ สำหรับบทความและข้อคิดดีๆ

[Rocker]

ทำให้มีความอยากไปลงวิชาที่ดร.นิเวศน์สอนที่นิด้าจังเลย
มีใครรู้บ้างหรือเปล่าว่าดร.นิเวศน์สอนวิชาอะไรครับ
เทอมไหนจะได้ไปเรียน
เพราะมีเวลาอีกแค่ปีเดียวก็จบแล้ว

พี่จิว ดร ท่านไม่ได้สอนทั้งวิชา ท่านเป็น วิทยากร รับเชิญ ครับ วิชา Investment ครับ

ท่านเฝ้าดู Thaivi เสมอครับ เป็นห่วง นลท ทั้งใหม่และเก่าครับ

[Hisoka]

ทำให้มีความอยากไปลงวิชาที่ดร.นิเวศน์สอนที่นิด้าจังเลย
มีใครรู้บ้างหรือเปล่าว่าดร.นิเวศน์สอนวิชาอะไรครับ
เทอมไหนจะได้ไปเรียน
เพราะมีเวลาอีกแค่ปีเดียวก็จบแล้ว

อ.นิเวศน์เป็นอาจารย์พิเศษในวิชา financial management ของอาจารย์ไพบูลย์ครับ
ได้ยินมาว่าอย่างนั้น

[punfreedom]

ขอบคุณอาจารย์มากครับ ที่ให้แง่คิด และความรู้เกี่ยวกับหุ้นโภคภัณฑ์

[BalsamiC]

ขอบคุณมากครับ เข้าใจอะไรต่อมิอะไรเพิ่มขึ้นอีกเยอะเลยครับ

[sattaya]

วิธีการที่ผมคิดว่าดีที่สุดสำหรับการเล่นหุ้นโภคภัณฑ์ก็คือ ซื้อหุ้นก่อนที่วัฏจักรราคาสินค้าจะเป็น “ขาขึ้น” อย่างน้อย 2-3 เดือนโดยที่ราคาหุ้นยังไม่ได้ขยับขึ้นหรือปรับตัวขึ้นก็เพียงเล็กน้อย ขายหุ้นเมื่อทุกอย่างกำลังร้อนแรงสุด ๆ และราคาหุ้นขึ้นไปสูงมากจนไม่น่าเชื่อ

ผมคิดว่าถึงแม้จะไม่ใช่ผู้บริหาร เจ้าของกิจการ หรือคนใกล้ชิดก็อาจจะทำได้นะครับ ถ้าคนนั้นติดตามหุ้นตัวนั้นอย่างใกล้ชิด อย่างเช่น หุ้นเรือรอบก่อนที่พี่หมอสามัญชนได้กำไรหลาเท่าตัว หรือแม้แต่หุ้นยาง หุ้นฟิล์ม ที่พี่ๆหลายท่านทำกำไรหลายเท่า เพราะติดตามโดยที่ไม่มีข้อมูลอินไซด์แต่อย่างใด

[madam]

ขอบคุณอาจารย์ ดร. ด้วยนะคะ ที่ห่วงใย

ดิฉันลดจำนวนการถือหุ้นโภคภัณฑ์ไปบางส่วนแล้วค่ะ เพื่อความสบายใจ

[แมงเม่าน้อย]

+1 ครับ

[แม่แฝด3]

[Leesak]

ขอบคุณครับที่คอยติดเบรคห้ามล้อทุกสถานการณ์..